11 kleine solotentoonstellingen van 11 beeldvertellers in Museum Belvédère

ORANJEWOUD - Gedurende de zomer van 2024 schenkt Museum Belvédère aandacht aan het werk van elf uiteenlopende Nederlandse kunstenaars die in hun werk persoonlijke ervaringen en herinneringen vastleggen in reeksen tekeningen of schilderingen. 

In het werk van alle deelnemende kunstenaars zijn voorstellingen vereenvoudigd tot kernachtige, illustratieve – soms cartooneske – beelden. In veel gevallen zijn ze vervreemdend van karakter zijn en dragen ze de betovering in zich van een wonderlijke droomwereld. De elf kunstenaars van wie werk te zien is in de tentoonstelling Verhaald – Verbeeld stellen hun beelden samen op grond van associaties en putten vooral uit (jeugd)herinneringen, dromen en ervaringen.

De werken variëren van schilderkunst, collage/mixed-media tot tekenkunst. Voor de tentoonstelling wordt gekozen uit ouder en recent werk. Erik Mattijssen maakt speciaal voor de expositie een wandvullend kunstwerk en Mirjam van Houten maakt een geheel nieuwe serie verhalende tekeningen.

De tentoonstelling Verhaald – Verbeeld bestaat uit 11 kleine solopresentaties van: 

Alexandrine (1903-1980), Barend Blankert (1941-2023), Frank Creton (1941), Diederik Gerlach (1965), Pieter Hermanides (1932-2019), Mirjam van Houten (1977), Jantien Jongsma (1965), Erik Mattijssen (1957), Marcel Reijerman (1958), Michael van Rijckevorsel (1954) en Holly Witteveen (1948).

Alexandrine 

Alexandrine Kelder-Gortmans (Djokjakarta (Nederlands-Indië), 1903 – Den Haag, 1980) was echtgenote van kunstenaar Toon Kelder (1894-1973) en jarenlang zijn belangrijkste model. Zij maakte haar eerste schilderijen in 1960 tijdens een bezoek aan het Zuid-Franse Vence, waar de subtropische natuur haar deed herinneren aan haar land van geboorte. Haar verdroomde landschappen en stadsscènes kenmerken zich door een warm kleurpalet en vormvereenvoudigingen die refereren aan het werk van Henri Rousseau.

Alexandrine signeerde altijd met haar voornaam en beoefende verschillende technieken, potlood, pastel, gouache en olieverf op board en doek. Vooral in Frankrijk maakte zij in de jaren zestig furore met haar werk. Na de dood van haar echtgenoot in 1973 houdt ze definitief op met schilderen.

Barend Blankert 

Barend Blankert (Kampen, 1941 – Amsterdam, 2023) was een van de belangrijkste Nederlandse figuratieve schilders van zijn generatie. In de tentoonstelling Verhaald – Verbeeld wordt een selectie van zijn vroege werk getoond uit de beginjaren van zijn kunstenaarschap – figuratieve inktschilderingen op papier met een wat cartooneske inslag.

Blankerts schilderingen tonen meestal een of enkele personages die zich geplaatst weten in wonderlijke omgevingen of ongemakkelijke situaties, waar ze geen grip op lijken te hebben. De verstilde sferen waarin ze verkeren is vaak vervuld van vervreemding en melancholie.

Frank Creton 

Frank Creton – The Last Farewell 

Frank Creton (Nickerie, Suriname, 1941) groeide op in het district Coronie, een plattelandse omgeving in Suriname en kwam in 1962 naar Nederland. In zijn schilderijen verwerkt Creton sindsdien allerlei herinneringen aan Suriname en put hij uit de geschiedenis van een land dat eeuwenlang werd onderworpen door een koloniale macht.

In Verhaald – Verbeeld worden uiteenlopende werken van zijn hand getoond, waarin de cultuur van zijn moederland onderwerp is. Zijn werk kenmerkt zich door krachtige kleuren en expressionistische stileringen.

Diederik Gerlach  

Diederik Gerlach – Das Verlorene Herz (I), 2008

Diederik Gerlach (Den Haag, 1956) verwijst in zijn schilderijen en gouaches veelvuldig naar het verleden. Hij put niet alleen uit zijn archief van verzamelde beelden (foto’s, tekeningen, knipsels uit reisbladen en reclamefolders) die aansluiten op zijn persoonlijke herinneringen, maar ook uit de kunstgeschiedenis, in het bijzonder de Duitse Romantiek.

In Gerlachs schilderijen en werken op papier vormen Duitse landschappen en steden de decors van vervreemdende voorstellingen die zijn geschilderd in gedempte kleuren en zijn vervuld van melancholie en, in sommige gevallen, licht onbehagen.

Pieter Hermanides 

De aquarellen en pentekeningen in ecoline van Pieter Hermanides (Amsterdam, 1932-2019) zijn met hun heldere lijnvoering, kadrering en enscenering verwant aan de striptekenkunst. De scènes die hij uitbeeldt zijn wonderlijk verhalend, surrealistisch en licht humoristisch. In zijn voorstellingen lijken personages vaak verstrikt in vervreemdende situaties.
Hermanides kreeg vooral bekendheid met zijn illustraties voor tijdschriften als Avenue en Vrij Nederland en was onder meer medesamensteller en -uitgever van De Kunstliefhebber.

Mirjam van Houten 

Mirjam van Houten (Beetsterzwaag, 1977) is een van de meest talentvolle en succesvolle illustratoren van Noord-Nederland. Zij illustreerde en schreef meerdere (Friese) kinderboeken, waaronder het gelauwerde By Beppe útfanhûs. Van Houten hanteert een kleurrijke, gedetailleerde tekenstijl en werkt vaak haar verhalen meestal uit in reeksen. Speciaal voor de tentoonstelling Verhaald – Verbeeld maakt zij een nieuw beeldverhaal met als onderwerp een museumbezoek.

Jantien Jongsma  

Jantien Jongsma – Zomer in de tuin (2023)

Jantien Jongsma (Harlingen, 1965), afgestudeerd aan de Gerrit Rietveld Academie ontwikkelde zich als meester in verhalen vertellen. In haar werk combineert ze heden en verleden in gecompliceerde zoekplaatjes waarin ze nieuwe werelden vol verwondering, dwalende gedachten en gevoelens creëert. In haar nieuwe werelden vermengt ze persoonlijke herinneringen en alledaagse waarnemingen met fantasie.

Jongsma combineert in haar werk vaak verschillende technieken variërend van acrylverf, aquarel, potlood tot collage. Haar beeldtaal is sterk geïnspireerd op volkskunst, in het bijzonder door vrouwen gemaakte borduurwerken.

Erik Mattijssen 

Erik Mattijssen - Izrael, l’e´picerie du Monde 2021 , deel 1, 280 x 460 cm Henni van Beek

Erik Mattijssen (Veenendaal, 1957) schildert op een intuïtieve, collageachtige manier vanuit een beeldarchief dat hij in de loop der jaren heeft verzameld. Hij heeft mappen vol afbeeldingen van bloemen, speelgoed, patronen en de conserven die zijn vader vroeger als winkelier verkocht. Ook ervaringen uit zijn vele buitenlandse reizen komen in zijn werk terecht, met in het bijzonder een kruidenierswinkel in Parijs, waarop het werk Izrael, l’e´picerie du Monde is geïnspireerd.

Op een theatrale wijze creëert hij interieurs waarin mensen afwezig zijn en voorwerpen de hoofdrol spelen – levensverhalen, gedachten en herinneringen, worden in zijn tableaux vivants met rekwisieten verteld. Mattijssen werkt bij voorkeur met potlood, gouache en pastelkrijt en zijn werk kenmerkt zich door sprekende kleuren, speelse combinaties en stapelingen van motieven.

Marcel Reijerman 

Marcel Reijerman – Nu we het er over hebben 

Marcel Reijerman (Arnhem, 1958) studeerde aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Arnhem. Hij werkt bij voorkeur met potlood, houtskool en pastel. De tekeningen van Reijerman ontstaan op grond van voortdurende associaties. Tijdens het werken verlegt hij accenten, vloeien motieven uit elkaar voort en worden verhalen verbeeld zonder begin of einde. In zijn grotere panoramische landschappen verwerkt hij vaak wisselende perspectieven, meerdere scènes van een verhaal en zoomt hij in en uit. Een belangrijke inspiratiebron daarbij zijn Middeleeuwse miniaturen en schilderijen. In zijn werk combineert Reijerman elementen uit de werkelijkheid met dromen, fantasie en hallucinaties.

Hollie Witteveen 

In zijn grote acrylverfschilderijen op doek hanteert de Friese kunstenaar Hollie Witteveen (Leeuwarden, 1948) een uiterst schematische tekenstijl, die refereert aan kindertekeningen, en put hij uit vroege jeugdherinneringen. In zijn beeldvertellingen verwerkt Witteveen speelgoedmotieven, verwijst hij naar de Amerikaanse filmhelden en comicstrips die bepalend waren voor zijn jongensjaren. Witteveen zet zijn schilderijen op in kloeke kwaststreken, waarbij elke schijnbare imperfectie betekenis vindt in het uiteindelijke beeld. Zijn geschilderde verhalen hebben veelal een cartooneske, humoristische inslag, maar zijn tegelijkertijd doortrokken van nostalgie.

Michael van Rijckevorsel 

In de afzondering van zijn woning op het Groningse Hogeland heeft kunstenaar en uitvinder Michael van Rijckevorsel (1954) een eigenzinnig oeuvre tekeningen opgebouwd. Museum Belvédère toont een keuze uit zijn pasteltekeningen, series waarin de kunstenaar vaak uiteenlopende, persoonlijke herinneringen en dromen verbeeld en in sommige gevallen aanvult met geschreven commentaar.